139 Nieuw systeem
Peter vroeg nu of ze er bezwaar tegen hadden dat ze even pauzeerden om Jos en hem gelegenheid te geven buiten met elkaar te overleggen. Natuurlijk was dat goed. Top schonk voor ieder nog een kop koffie in. Peter en Jos namen de koffie mee naar het erf en Top zag door het raam dat Jos een heel verhaal aan Peter vertelde. Hij was zeker vijf minuten aan het woord, terwijl zij binnen over koetjes en kalfjes zaten te praten.
Toen ze weer in de kamer waren en waren gaan zitten, zei Peter: “Jos, het grandioze idee van di, zeg mar hoe of dat het in een bedrief werken mot”. En Jos begon te vertellen. Hij zei dat hij vond dat ieder die ging werken in wat voor beroep ook, als krullenjongen moest beginnen, als leerling dus. Hij noemde een voorbeeld. Een vriend van hem had bij een grootwinkelbedrijf gewerkt als directeur van de centrale administratie. Zijn hoofddirecteur had een adjunct nodig. Die hoofddirecteur was een gepromoveerd econoom en was dus Doctor Zus en Zo. Als zijn adjunct was een doctorandus in de economie benoemd. Die werd bij de vriend van Jos op kantoor geplaatst om te leren hoe een boekhouding in elkaar stak, terwijl hij bruto twintig procent meer salaris beurde dan zijn vriend! Jos wilde maar zeggen dat de ‘drandus’ nooit in de functie van adjunct benoemd had mogen worden! Hij had als jongste maatje op kantoor benoemd moeten worden tegen het daarbij passende salaris. In ieder bedrijf gold dat. Wie bijvoorbeeld voor praktische arbeid in een zelfbedieningswinkel ging werken, voor het eerst, diende van onderop dat ‘vak’ te leren, dat wil zeggen dat zo iemand op de onderste tree begon. De praktijk wijst uit hoe snel hij of zij vorderingen maakt. Bij het bestijgen van de werktrap vanaf de onderste trede wordt een verhoging in waardering toegepast. Over bedragen praatte Jos niet, want hij had geen verstand van ‘bestaansgelden’. Dit moest feitelijk voor ieder bedrijf gelden. Het merkwaardige vond hij dat dit systeem lange tijd bij het onderwijs gegolden had en dat men daar nu vanaf wilde stappen. Wie vroeger op de Kweekschool zat, moest eerst wat theorie leren. Na twee jaar mocht de kwekeling een halve dag praktijk doen naast de theorielessen op school. Na drie jaar mocht de kwekeling één dag in de week voor de klas staan. Na vier jaar moest de kwekeling theoretisch examen doen en een voldoende voor lesgeven hebben. Hij verdiende nog niets in die tijd. Dat klopte feitelijk niet! Nu kon hij gaan solliciteren en nu mocht hij pas zelfstandig een klas leiden. Wilde de vrouw of man hoofd der school worden, dan moest er opnieuw gestudeerd worden en examen gedaan voor de hoofdakte. Wilde men naar het middelbaar onderwijs dan moesten middelbare akten gehaald worden. Langzamerhand leidde men steeds meer direct op voor het MO. Dat begon in het verleden met leraar worden via de universiteit. Het werd nog erger toen de Lerarenopleidingen ontstonden. De fase van krullenjongen bij het basisonderwijs werd overgeslagen! Volmaakt uit den boze, is gebleken. Het peil van vakkennis daalde enorm! Er kwamen zelfs schoolleiders die nog nooit één leerling les gegeven hadden! Schande!
Die ‘schande’ was in het bedrijfsleven heel gewoon geworden, vond Jos. Men sloeg de werkelijke opleiding over, haalde een titel, en op grond daarvan kreeg men een functie of liever nog een ‘baantje’. Hij vond dat in de meeste topfuncties de verkeerde mensen zaten, niet degenen die de mensheid ‘dienen’ wilden, maar degenen die zichzelf wilden verrijken. Die begonnen nooit als ‘vakkenvullers’, maar ze eindigden wel als ‘zakkenvullers’. Jos vond dat die ‘carrièremakers’ uit de bedrijven geweerd moesten worden Zij waren enkel maar uit op zelfverrijking. Men moest alleen aan de top kunnen komen, als men voldoende ‘menslievende kwaliteiten’ had. Zo mochten de leden van de Raad van Bestuur geen eigen salarisregeling hebben. Zij behielden gewoon hun honorering als medewerker, maar ontvingen een redelijke vergadervergoeding, evenals leidinggevenden in het bedrijf, wat men ‘managers’ begon te noemen. Zij moesten gewoon blijven meewerken!
