GDD LI Gemengd Sterke Werkwoorden - Kats Onregelmoatige Werkwoorden

> Categorie: Grammatica Deventer dialect (GDD) Gepubliceerd: maandag 08 maart 2010

Gemengd Sterke Werkwoorden: Bie disse werkwoorden vindt in de Verleden Tied Duratief Ablaut plaats, möör het Voltooid Deelwoord geet nieet uut op –en. Feitelijk vormt ze de achtste klasse sterke werkwoorden.

In de veurbeelden wordt de volgende vormen egeven:

Onbep. Wies – stam – 2de pers. enkelvold t.t. – 3de pers. enkelvold t.t. – verl. tied enk. – verl. tied meerv. – volt. deelwoord. 

Weien- wei – weit – weit – woei – woeien – eweid (ned. waaien)

Vroagen – vroag – vroagt – vrög – vroeg(e) (vriege) – vroegen (vriegen) – evroagd

Plègen – plèèg – plèègt – pleg – placht – plachten – eplèègd

Spugen – spuug – spuugt – spug – spoag(e) – spoagen – espuugd

*Brengen – breng – brengt – brech – bracht(e) – brachten – ebracht

*Denken – denk – denkt – dech – dacht(e) – dachten – edacht 

*Brengen en Denken, Gotisch Briggan (uutspr. brin^gan) en Thagkjan (uutspr. ^dankjan) loat in de derde persoon tegenwoordige tied duratief deur brech en dech mooi hun geschiedenis zieen:

Briggan was in het Gotisch helemoale sterk (Klasse III) volgens de tegenwoordige tied. De verleden tied was brahta (uutspr. brachta). Het Volt. Deelw. wier uutesproaken as brachts (spelling: brâhts). In het Dèventers is dat bracht  en ebracht.

In 400 noa Chr. Was brengen dus al een sterk gemengd werkwoord. Een dergelijke redenering kan mede evolgd worden veur denken. 

Kats Onregelmoatige Werkwoorden.

Ook disse werkwoorden hebt feitelijk ieder hun eigen onwikkeling achter de rugge. Ze hebt elk een eigen aerd. Het beste zollen ze eigenaerdige werkwoorden eneumd worden kunnen.

Hier volgt wat eigenaerdige vormen:

Weten – we(t)tewisteewe(t)ten. Motten – mosten. Zeuken – zöchzochten - ezocht . Kopen – köchkochte(n)ekocht. Kunnen – kankondenekund. Meugen – maggemochtmochtenemeugd. Zullen – zalzollengin volt. deelw.. Hebben – hefhadhaddenehad. 

Het werkwoord willen is gemengd sterk of zwak in het Dèventers: Willen – stam: wil – ik wil(le) – iej wilt – wil iej – hee wil – beiden wilt - wiejluu wilt – wille(n) wiej – iej luu wilt – zeeluu wilt – ik wilden (wolle) – iej wilden (wollen) – hee wilden (wol) – beiden wilden (wollen) – wiejluu wilden (wollen) – wilde(n) wiejluu (wolle(n) wiejluu) – iejluu wilden (wollen) – zeeluu wilden (wollen). 

In de 3de persoon enkelvold  tegenwoordige tied duratief kump soms klinkerwisseling veur in Nedersaksische dialecten:

 Proaten – hee pröt; wonen – zee wönt; beduj(d)en – dat bedut; lèven – het lef; luj(d)en – de klokke lut. 

Nieje werkwoorden bint in de strèèktalen net as in het Nederlands oaver het algemeen zwak: stofzoegen – stofzoegden – estofzoegd; zweefvlieegen – zweefvlieegden – ezweefvlieegd; schatgraven – schatgraafden – eschatgraafd.    

 

Wij gebruiken één cookie, die essentieel is voor het functioneren van deze website. Lees meer: Privacy & cookies.

  Ik accepteer deze cookie.
EU Cookie Directive plugin by www.channeldigital.co.uk