GDD XLIV Sterke Werkwoorden - Klasse I IE-EE-ablaut

> Categorie: Grammatica Deventer dialect (GDD) Gepubliceerd: donderdag 11 februari 2010

Sterke Werkwoorden bint onregelmoatige werkwoorden diee deur klinkerwisseling binnen de stam tiedsaspecten weergeven kunt. Het voltooid deelwoord van een sterk werkwoord geet uut op –(e)n. 

Hier wördt de klasse-ideling evolgd, zooas diee oke veur het Gotisch (W. Braune – K. Helm : Gotische Grammatik; Max Niemeyer Verlag / Tübingen) opesteld is; Gotisch is immers nogal verwant met Oldsaksisch. Der wordt 6 klassen onderscheiden, diee oke in het Gotisch veurkwammen, möör het Dèventers hef nog een zeuvende klasse diee het Gotisch nieet ekend hef. 

Kl. I: IE – EE- ABLAUT: got. greipan (uutspr. griepan), Dèv. griepen. Onbep. wieze: griepen – Onv deelw.: griepend – Volt. deelw.: egrepen. Volt. deelw. as biev naamw. gebruukt: gegrepen (een gegrepen boef). 

Tegenwoordige tied met duratief aspect: ik griepe, iej griept (griep iej), hee grip, beiden griept, wiej griept (griepe(n) wiej), iejluu griept, zeeluu griept. 

Verleden tied met duratief aspect: ik grepe (greep ik), iej grepen (greep iej), hee greep, beiden grepen, wiej grepen, iejluu grepen, zeeluu grepen. 

Hier volgt een boel veurbeelden uut Klaasse I:

Griepen–griepend–egrepen–griepe–griep–grip–grepe (greep)–grepen–ned. grijpen

Stiegen–stiegend–estegen–stiege–stieg–stig–stege (steeg)–stegen–ned. stijgen 

In de volgende veurbeelden wordt enkeld de klinkerwisselingen anegeven. 

Bieten – bit – beet – beten –ebeten; *lieden – lidt – leed – leden – eleden;*snieden – snidt – sneed – sneden – esneden;

*rieden – ridt – reed – reden – ereden;*spiejen – spiej(e) – spit – speej – spejen – espejen;

drieven – drif – dreef – dreven – edreven; zwiegen – zwig – zweeg – zwegen – ezwegen;riezen – ris – rees – rezen – erezen;

niegen – nig – neeg  - negen – enegen;schienen – schient – scheen – schenen – eschenen;

blieven – blif – bleef – bleven – ebleven; lieken – lik – leek – leken – eleken;blieken – blik – bleek – bleken – ebleken;

schrieven – schrif – schreef – schreven – eschreven;kniepen – knip – kneep – knepen – eknepen;

kieken – kik – keek – keken- ekeken;spieten – spit – speet – speten – espeten; priezen – pris – prees – prezen – eprezen; 

riegen – rig – reeg – regen – eregen; drieten – drit – dreet – dreten – edreten;wiezen – wis – wees – wezen – ewezen;

kwieten – kwit – kweet – kweten – ekweten;verwieten – verwit – verweet – verweten – verweten;

schieten ( ook schijten) – schit – scheet – scheten – escheten. Meugelijk is deur verwarring met ‘schieten’ in de betekenis van ‘vuren’ de uutsproake ‘schijten’ uut het Nederlands oaverenommen.*lieden, snieden, rieden, kunt oke espeld worden volgens *spiejen: *liejen, sniejen, riejen.             

 

Wij gebruiken één cookie, die essentieel is voor het functioneren van deze website. Lees meer: Privacy & cookies.

  Ik accepteer deze cookie.
EU Cookie Directive plugin by www.channeldigital.co.uk