Hum-onderzeuksken
Veur mien lig’ het programma van de “Streektaaldag” op dinsdag 15 meert 2011. Dat ‘feest’ wier eholden in “De Carrousel” in Ommen. Het motto was “Streektaal in beweging”. De dag was natuurlijk weer opezet deur de “Commissie Cultuur – Projectgroep Streektaal” van de “NBvP – Vrouwen van Nu”.
Loat mien eerst even vertellen wat ter diee dag gebeurden. Albert Bartelds, streektaalconsulent an de “IJsselacademie” in Kampen en Harry Nijhuis, diee dezellufde functie hef an de “Twentse Welle” in Enschede, hielden samen met powerpoint-internetpresentatie een schitterende lèzing oaver “STREEKTAAL in de ZORG”.
Ik goa döör verder nieet op in, möör een bomvolle zaal andachtig luusterende plattelandsvrouwen en een enkele man genoaten van de meugelijkheden diee laggen in het gebruuk van dialect in ‘ZÖRG’. Het is immers algemeen bekend dat olderen op hun thuustaal terugge valt, hoeneer zee zwak, zieek en hulpbehoevend bint. Der wieren in disse lèzing, in twee gedeelten, een boel zörgdeuren lös edoan.
Noa de koffierust kwam Frouk-Alice Weijs - Kroek uut Sint Jans Klooster an het woord. Zee droeg uut heur eigen werk veur as een groot kunstenares. Wat kan diee meid veurdragen! Döör kan ik een puntjen an zoegen. Zee verkocht heur werk oke nog veur zon beetjen een onkostenpriesjen. Ik heb metene een beuksken van diee goeie schriefster ekocht. Het heet “Löslaoten”. Enkeld al veur de zuvere dialectspelling zol elleke dialectlèzer en -schriever het motten hebben.
Noa de middagpauze was ter een prachtig muziekoptreden van Harm Jan Wilbrink, bekend van het programma “Uutsprèken”. Zien zuster en zwoager begeleidden hem oke nog bie een nummer of driee, viere. En dan oke weer Albert Bartelds. Hee liet ons genieeten van dialectmuziek uut alle taalstrèken van Nederland en een stuksken van oaver de grenze met Duutsland.
Möör döör geet het mien allemoale feitelijk nieet umme. Het geet mien um een klein onderzeuksken wat ikzelluf doon wol nöör anleiding van een zinneken dat ik uut de mond van een Heerdense man heurden: “Hee hef HUM vergist”. In Dèventer zegge wiej “Hee hef Zich vergist” of “Hee hef ZIENEIGEN vergist”. Soms heur iej oke “Hee hef ZICHZEL(LU)F vergist”. Ik gebruke meestal “ZIENEIGEN”. Ik dachte bie mieneigen: ‘Ik hebbe hier zon boel dames uut alle gemeenten in Oaveriessel bie mekäre, loat ik ens een stèèkonderzeuksken doon bie een stuk of tiene van diee vrouwen wat betreft “ZICH VERGISSEN”.
Umdat ik van de deelnemmers de enigste man was, wollen ze best met mien proaten. Ik konne dus onopvallend met allerlei wederkerende werkwoorden an de gank.
Toen ik ter tiene had esproaken, maakten ik de balans op. Zesse zeien der gewoon “Hee hef zich vergist”, Driee zeien der “Hee hef hum vergist” en ene döörvan zei oke nog “Hee hef hum vergist”, as het um een vrouwe ging, dus nieet “Zee hef haer (heur) vergist”, möör ‘hee’ en ‘hum’. Der was ter möör ene diee zei “Hee hef zieneigen vergist”.
En noe bin ik heel niejsgierig nöör het gebruuk van “ZICH” in Oaveriesselse dialecten. Ik zol graag willen dat de lèzers van mien stukskes in hun eigen dialect de volgende dinger schreven en diee mien per mail toestuurden: Ik vergis mij (me), jij vergist je, hij vergist zich, zij vergist zich, wij vergissen ons, jullie vergissen je, U vergist U (zich), zij vergissen zich. Èventueel kan ook nog de vörm ‘gij vergist U’ ekoazen worden.
Als ik genog antwoorden kriege, kom ik ter in een volgend stuksken graag op terugge!
