Snippe
Zwitserland. Nee, '... Wij gaan niet van 't jaar weer ...', maar voor het eerst van ons leven. Met de ANWB - KCK-reis. We staan nu op een camping bij Interlaken. We rijden met de auto naar het openluchtmuseum 'Ballenberg' bij Brienz. We wandelen daar over het uitgestrekte terrein. Dat grondstuk is zo versnipperd, dat de eigenaardigheden van ieder gebiedje in Zwitserland getoond kunnen worden. Zo komen we op veel verschillende 'snippels' grond, zouden wij in ons Plat zeggen. 'Ballenberg' is dan ook een versnipperd of versnippeld land. Hier had mijn moeder bij moeten zijn, en Ali's moeder, denk ik, ja en natuurlijk ook onze vaders. Het is niet zo vreemd dat wij bij mooie belevenissen het eerst aan onze moeders denken. In onze jeugd was Moeder immers de eerste aan wie je je verhalen kwijt kon. Onder haar hoede speelde je in de kamer op regenachtige dagen, versnipperde je kranten om daar dingen mee te doen. Soms maakte je zoveel rommel, dat het Moeder te dol werd: "Hol' toch is op met dat versnippelen van dee kranten, iej ruumt dee rommel temekes oke weer op heur!" riep ze dan. En terwijl ik over de heuvels reis met mijn ogen, sta ik plotseling op de redactie van mijn krant en ik hoor die stem: "Gerrit, wat vind jij nou, moet het nu zijn Snippe-ling of Snipper-ling?" Ik hoor mezelf antwoorden: "Wij zeiden tegen die buurt vroeger Snippe-ling; en dat is dus het juiste!" Ik zeg erbij dat ik weleens over 'snippe' schrijven zal, want het is een heel algemeen Nedersaksisch woord voor een schuin of scheef afgescheurd of afgeknepen stuk stof, grond of wat dan ook.
Dat zo'n vraag van een medewerker van mijn dagblad mezelf op honderden kilometers van Nederland nog te binnen schiet. Mijn taal reist toch maar overal met me heen.
Er zijn taalhistorici die verband zoeken tussen het Griekse 'sknipto', ik knijp, en snippe, snavel, denk ik, terwijl een langsnavelige vogel aan mij voorbij waggelt. Volgens anderen zullen zij op schrift dat verband nooit vinden, omdat dat er niet is. En dat, terwijl men in Olst bijvoorbeeld een oliespuitje, zo'n langsnavelig metalen vogeltje waar men in knijpt, een 'snippe' noemt! Duidelijker kan het verband tussen sknipto en snippe niet aangegeven worden. Snippeling of Snipperling. Ik stel hier, staande in Ballenberg in 'Zwitse-land', Die Schweitz, of 'Zwitserland', Ein Schweitzer, vast dat iedere spelling naar uitspraak kan, naar woordgeschiedenis, naar analogie of overeenkomst, naar afleiding. Mij zegt de regel van de uitspraak, dat die bekende buurt in Deventer 'Snippe-ling' heet. Ik kan aantonen dat op grond van de woordgeschiedenis 'Snippe-ling' gespeld kan worden. Op grond van overeenkomst zouden er twee spellingen mogelijk zijn, met of zonder r. Maar daar het woord afgeleid is, volgens mij, van snippe of snippel, in het Vlaams 'snepel', verdient Snippeling de voorkeur. Ik weet dat ene heer Moerman eens een boek schreef, 'Veldnamen in Nederland'. Daarin verklaart hij dat Snippeling behoort bij 'snippen', 'snijden'. Een snippeling is een smalle strook grond die overblijft na een uitgraving. De spelling met r is dus zeer aanvechtbaar. Iedereen moet zelf maar weten wat hij schrijft, maar laat elke taalgebruiker eraan denken dat een echte schoolmeester onmiddellijk de mate van intelligentie van de taalgebruiker vaststelt, als hij diens spelling ziet! Wat fijn dat ik geen schoolmeester meer ben, en me met dergelijk geneuzel niet meer hoef bezig te houden.
Ik keer mijn rug naar de snippe grond en ik lach. Genieten van de Snippeling in Zwitserland. Had ik niet beter thuis kunnen blijven? Nee, hier kom je nog eens op een fris idee!
