Oerenthard

> Categorie: Columns Deventer Dagblad Gepubliceerd: dinsdag 16 december 2008

Wanneer was het ook al weer? Even in mijn agenda voor 1997 kijken. Op vrijdag 3 januari. Ik keek naar 'Van Gewest tot Gewest', een televisierubriek van de NPS op Nederland 3. Het ging over de popgroep 'Normaal', die Achterhoekse muziekmakers die zoveel betekenen voor ons Nedersaksisch. Eigenlijk ging het om mijnheer Normaal, zoals ik de heer Bennie Jolink, de leider van de band, pleeg te noemen, want de band staat en valt met hem. En dwalend met hem door de Hummelose en Keppelse bossen, hoorde ik dat de band zou vallen, oerenthard zou vallen. En terwijl ik dat hoorde uit de mond van Bennie, zag ik het ook aan zijn trieste gang door het winterse bos. Maar toch maakte de Michiel de Ruijter van het Achterhoekse vlaggenschip van de hardrock de indruk slechts gewond te zijn. Feitelijk was de wil om door te zetten er nog! Hij sprak een wens uit. Hij zou graag willen dat een woord als 'oerenthard' nog eens opgenomen zou worden in het 'Groot Woordenboek der Nederlandse Taal', ofwel 'Van Dale'.

Op zondag 5 januari 1997 gingen mijn vrouw en ik naar de nieuwjaarsbijeenkomst van onze soos. Schuin tegenover mij zat Joop. Zijn ogen schitterden vrolijk achter zijn vriendelijke brillenglazen. Afgeleid daardoor sloeg ik met een stuntelige handbeweging mijn glas met sinaasappelsap om. Joops jasje zat er gedeeltelijk onder! Ik schrok me een hoedje over zoveel onbenulligheid van mijn kant. Vlug greep ik een schone 'zaddook' uit mijn broekzak en bette het mooie blauwe jasje 'droog'. Ik zag dat Joop zijn 'Indië-speld' droeg, en ik schaamde me diep, al was het een ongelukje. In gedachten zag ik onze jeugd bij popmuziek het jaar feestelijk versieren in oude kleren, terwijl het bier over die kleding spatte. En ik dacht aan Bennie Jolink, die het begrip 'höken' een nieuwe dimensie gegeven heeft: te keer gaan en schreeuwen en alles doen wat lawaai maakt en rommel veroorzaakt, tot het overgieten met gerstenat toe. En daarna gewoon verder gaan of 'dom deur doon' na het 'deurdonderen'.

Op maandag 6 januari ga ik weer aan mijn werk. Twee woorden zijn bij mij blijven haken: höken en oerenthard. Ik pak mijn 'Dikke Van Dale'. Ik kijk onder H: heuken, te verbinden met het Middelnederlandse huken (hurken). Als tweede betekenis vind ik 'sukkelen, tobben'. Ik heukte dus met mijn sapje gisteren! Dan kan dit 'heuken' niet veel met 'höken' te maken hebben, hoewel ... ? Zelf ken ik 'huken' in de betekenis van 'schreeuwen'. Ik kijk het na in mijn Middelnederlandse woordenboek: huken, uken. Het is een zwak werkwoord en het betekent 'schreeuwen'. 'Op enen huken' is 'iemand uitjouwen'. Hier hebben we dus de betekenis, die 'Normaal' erg verruimd heeft. Höken of heuken dient met die verruimde betekenis aan 'Van Dale' toegevoegd te worden. Dan hoor ik weer de wens van mijnheer Normaal, dat hij graag 'oerenthard' in 'Van Dale' opgenomen ziet. Beste mijnheer, dat is al gebeurd in de twaalfde druk. Zie deel 2, bladzijde 1977: Oerent- (jeugdtaal, informeel)(verlengde vorm van) oer- (zie aldaar). Dan gaan we naar bladzijde 1976, onderaan rechts. We lezen verder op bladzijde 1977. Oerent- wordt daar genoemd als een krachtige versterking, 'zeer', 'uiterst'. En dan vinden we na 'oerdegelijk' ... 'oerenthard'. Misschien kan er nog bij vermeld worden, dat de 'oerenthard scheurende en hökende rockgroep Normaal' dit woord tot een Nederlands woord gemaakt heeft, zodat het geen informele jeugdtaal - wat een rot eufemisme - blijft. En dat moet ik als informele jeugdtaalgebruiker, ofwel dialectspreker, behorende bij de oudere jongeren maar eens een keer oerenthard hökend van de daken schreeuwen: Oerenthard, met een roerend hart!
 

Wij gebruiken één cookie, die essentieel is voor het functioneren van deze website. Lees meer: Privacy & cookies.

  Ik accepteer deze cookie.
EU Cookie Directive plugin by www.channeldigital.co.uk