29. ULO-Examens 1958
Pas in de loop van zeuvenenvieftig kwam Gerrit in contact met Henk van Brakel. Diee was een hele tied zieek ewest en hee mocht noe weer beginnen. Noe snapten Gerrit oke wöörumme Boxem hem, Gerrit, an zien Ulo hebben wol: Van Brakel had MO-A Nederlands en hee gaf dat vak oke an een boel klassen. Veur alle zekerheid had Boxem der nog een leraer Nederlands bie willen hebben en umdat Gerrit in zesenvieftig begonnen was met studeren veur de MO-A Akte, en Boxem verwachtten dat hee diee studie wel zol volbrengen, had hee Gerrit an zien schole loaten beneumen. In de lente van achtenvieftig slaagden Gerrit noa anderhalf jöör studie echt veur MO-A.
Gerrit bleek Van Brakel al te kennen. Diee was in de crisistied onderwiezer eworden, möör deur gebrek an onderwiesplaatsen kemies bie de douane eworden ergens in Limburg. Noa de ‘bevrijding’ was hee onderwiezer eworden an ene van de twee Noorderscholen an de Schoolstroate. Döör had Gerrit hem vake ezieen as hee deur de Schoolstroate fietsten of liep. Noe leerden Gerrit pas zien name kennen.
Henk maakten Gerrit bekend met de zaken rondumme de ULO-Examens. Gerrit heurden van hem dat ter een centraal bureau was in Haarlem, Gerrit onthield van ‘an de Wagenweg 215’, wöör de schriftelijke examens veur het oapenbäre en het biezunder christelijk onderwies wieren e-organiseerd. De mondelinge examens wieren nieet deur de eigen lerären van de scholen ofenoamen, möör deur collega’s van andere scholen. De examens wazzen dus gin staatsexamens, gin schoolexamens, nee, het wazzen uniek georganiseerde, strikt menselijke möör objectieve en gin fraudegeveulige examens. Gerrit leerden oke wöörumme de katholieken nieet anesloaten wazzen bie dat clubken van Oapenbäre, Biezunder Christelijke en Biezunder Neutrale scholen: Der wazzen nog te völle ampärte meikes- en jongesscholen; diee meikes en jonges mochte mekäre op het examen ens bieten! Hee wist nieet of dat de werkelijke reden van ampärte examens was, nou ja, hee vertelden het nieet verder; butendat, as hee loag, loag hee in kemissie.
Der wazzen dus driee soorten examens: staatsexamens; döör ging vake de botte biele derin, umdat die zoo onperseunlijk wazzen; schoolexamens, diee zoo perseunlijk wazzen bie het mondeling dat ter makkelijk bedrog meugelijk was; ULO-Eamens, diee centraal eregeld wieren, met een juuste menselijke moate, strikt objectief.
De eerste keer dat Gerrit mocht meedoon met examineren was meujlijk, möör hee kreeg een mentor as eerste man bie het mondeling ofnemmen van Nederlands. Dat was Coster van een Christelijke Ulo in Zwolle. Hee slepten Gerrit der goed deur! Het ging feitelijk heel goed! Dat was in de eerste wèke. De tweede wèke had hee as collega een olde echte schoolmeester uut Holten; diee ging bienoa met pensioen. As diee protocolleren most, had hee de neiging wat vort te dommelen. Onder zien vroagerieje hield Gerrit dan möör gelieke het protocol bie, hee was toch nog möör tweeëndertig.
An het ende van iedere examendag was de uutslag. Veur diee tied mosten van tientallen kandidoaten de resultoaten opeteld worden. Dat ging in een roazend tempo, want der was al veureteld. Dan kwam de uutslag. Diee was soms heel goed! Dan wazzen der zon negentig procent geslaagden. Èvenwels gebeurden het oke dat de geslaagden met veertig procent in de minderheid wazzen.
Toch ging Gerrit noa iedere examendag tevrèden nöör huus! De ULO-Examens wazzen perfect e-organiseerd .. . Jammer dat diee instelling der nieet meer is … . Weerumme halen!