Nègelholt
> Categorie: De Ravenstroater / Niesselt
Gepubliceerd: zondag 11 oktober 2009
Lekkere belegde breudjes hebt ze hier in Heino. En ik nemme een flinke hap van mien breudjen-rookvleis. En dan verslik ik mien bienoa van het lachen. Plotseling mot ik denken an dat verhaal van diee leraer, an de ambachtsschole, diee döör Nederlands gaf, en diee zien lessen zo spannend meugelijk wilden maken. Het was een Achterhoker; hiee beheersten zien dialect good. "Jonges", had hee een keer evroagd, "Wiee van ule hef der welis nègelholt ezieen?" En ondertussen schreef hee 'nagelhout' op het bord. De jonges, meikes trof iej toen nog nieet bie de timmeropleiding, stakken allemaole de hand op. "Hoe zut dat der dan uut?" Een van zien leerlingen beschreef keurig hoe donkerbruun met wat lichtere strepen en randen nègelholt deruut zag. "Wöörumme heet het nègelholt?" Dat wisten ze nieet. Mien collega vertelden oaver kruudnègels, wat gedreugde blomen van de kruudnègelboom bint; dat diee kruudnègels 'nègels' eneumd wordt, umdat ze op 'spiekers' liekt en een nègel is een spieker. Hee zal der ook wel bie verteld hebben dat 'nègel' in het Middelnederlands 'negel' of 'nagel' was, in het Engels 'nail', en in het Oldsaksisch 'nagal'. "Nagelhout is dus Kruidnagelhout. Maar waar lijkt nagelhout op?" En hee haalden een stuksken of lieever een 'humpken' (hompje) rookvleis veur de dag en liet dat an de jonges zieen. "Op rookvleis, mijnheer, dat ziee'j met een beetjen fantasie wel", zei een van de knapen. "Juust", zei mijnheer. "Heb' ulie welis in de etalage van een slagerieje ekeken? Dan hei'j wel ezieen dat doa hompen vleis in leien. Nou, diee bint vake noa'emaakt; holten hammen en holten stukken rundvleis en holten stukken rookvleis. Dat holten rookvleis zol best van nègelholt emaakt wèzen können."De jonges geleufden hem möör hallef, toen mien collega zei, dat döörumme rookvleis wel 'nagelhout' eneumd wördt. Döörumme besloat hee de jonges zelf de 'proef op de som' te loaten nemmen. Hee stuurden onder schooltied een paer knapen nöör de slager um een hallef pond 'gesnejen nègelholt' te kopen. De rest van de klasse kreeg in diee tied gelègenheid met eigen woorden het verhaal van de 'kruidnagelboom', diee op de Molukken greujt, noa te vertellen in heel eigen bewoordingen. Toen de jonges döörmee bezig wären, wier der eklopt an de deure van de klasse. Mijnheer deej lös. Het was de 'rijksinspecteur van het onderwijs'. Dat was onverwacht en nieet zoo mooi. "Waar bent U mee bezig?" vrieg diee. "Ik geef een les over nagels en houtsoorten en rookvlees", zei mien collega. De inspecteur keek of hee het in Keulen heurden donderen. "Rookvleesss?" Op dat moment kwammen de boodschappenjonges binnen. "Mijnheer, iej hadden geliek', nègelholt is rookvleis." Toen ging inspecteur Wansink een lichtjen op. Hee begreep dat hier op een fantastische, ludieke manier de bèèldspraak deur vergelieking en naamsverwisseling was besproaken; en ... hee nam de les oaver. Hee vrieg of de jongens ook nog wisten wat 'rompslomp' was. Nee, dat kenden ze nieet meer. Hij vertelden dat dat de vellen en ander zacht afval was noa het slachten, en dat hee vrogger veur zien hond welis "voor een dubbeltje rompslomp voor de hond" haalden. Eén keer had hij iets edoan, wat zien vader neet zo leuk vond. Hee was de slagerieje in-estapt en op de vroage van de slager: "En wat mot iej, keerltjen?" had hee ezegd: "Een dubbeltjen rompslomp veur de hond, möör nieet zoo vet, anders lust mien vader het nieet!" Alle mensen in de winkel van Hunink hadden krom elègen van het lachen. Het is gin wonder dat ik noe weer dat tafereel in diee winkel veur mien zee en opniej in een lachen uutbärste.Zo, mien breudjes bint op. Aeven ofrèkenen. Later schrief ik disse gedachten wel op. Nagelhout, mooie naam. Nègelholt ... mooieder. … Wansink was in 1939 heufd van onze Prinses Julianaschole!
